آنچه باید مربیان رده های سنی پایه در خصوص روانشناسی بدانند

بازدیدها: 944

 هر آنچه مربیان رده های سنی پایه باید در مورد روانشناسی بدانند.

مربی علاوه بر آموزش به عنوان یک راهنما بشمار می آید که قبل از هر چیز باید در این فکر باشد تا فضای کلاس تمرین را به گونه ای هدایت نماید که همه نونهالان در آن محیط احساس امنیت و آسایش نمایند .
زیرا انتقال فنون و آموزه های مرتبط از طریق ارتباط بین مربی و نونهال بر پایه اطمینان استوار بوده و در همین راستا محیط مناسب برای یاد گیری مهیا می گردد .
آنچه که در آموزش و یادگیری بسیار مهم می باشد شخصیت مربی است که از آن به عنوان موثرترین ابزار در رشد نونهالان می توان نام برد.
با توجه به اینکه نونهالان از الگو پذیری بسیار قوی بهره می برند و در خصوص قبول یک فعالیت و یا یک مفهوم اطمینان حاصل می نمایند و نیز به واسطه ایجاد پایه های رفتاری و اخلاقی آنها در رده های سنی بالاتر میتوانیم به ویژگی شخصیت یک مربی در باشگاه بسیار تکیه نماییم .
اصولاً دیده می شود که در رابطه متعارف میان نونهالان و مربی مربوطه روند رشد با سرعت بیشتری صورت پذیرفته است.
دنیای آموزش نونهالان بسیار پیچیده بوده و توجه به شخصیت یک مربی در حفظ روابط و اعتدال میان شیوه های آموزش کلامی و غیر کلامی بسیار با اهمیت خواهد بود.
رشد نونهالان و سلامت آنها تحت تاثیر شرایط دوران نونهالی و میزان نفوذ پذیری مربیان بوده و به عبارتی اساس حالتهای روحی، روانی و اجتماعی هر نونهال به همین شرایط بستگی دارد.
ریشه بیشتر مسائل روانی و اختلالات و عدم پیشرفتهای ورزشی نونهالان را باید در همین دوران جستجو نمود. اگر محیط باشگاهی که نونهالان در آن تمرین می کنند مملو از نشاط و دوستی وشادابی باشد ، علاوه بر رشد مناسب و هماهنگی بهتر با محیط ، به ابزار بسیار قدرتمندی به نام اعتماد به نفس مجهز خواهند شد.
یکی از مهمترین وظایف هر مربی در باشگاه برقراری محیطی است که در آن سلامت روانی نونهالان تأمین شود.
محیط تمرین نونهالان عاملی است بسیار قوی برای تشویق و یا کنترل آنها در دوران رشد نونهالی. بنابر این مربی موظف است که شخصیت هر نونهال را به درستی شناسایی نماید تا در برابر ناکامی ها ، ترس ، اضطراب و . . . . از عکس العمل های ویژه در جهتی مناسب ، در راستای شخصیت آنها بهره برده و مسیر همواری را برای طی نمودن مراحل رشد مهیا سازد.
درک مسائل مربوط به بهداشت روانی نونهالان یک ویژگی است که به هر مربی در خصوص هماهنگی و سازگار نمودن خود با نونهالان کمک خواهد نمود تا از راههای مناسب به رفع مشکلات آنها بپردازد .
فرآیند های اعمال دفاعی نونهالان در باشگاه بسیار متفاوت است.
گاهی اوقات نونهالان با آگاهی کامل خود را از محیط های اضطراب آور دور می نمایند و یا دست به اعمالی می زنند که در دوران کودکی آن را انجام می دادند.
نونهالان در مواجهه با شرایطی که توان مقابله با آن را ندارند آنرا انکار کرده و در بعضی اوقات نیز در برخورد با موانع سخت از مکانیزمی به نام خشم سود می برند.
مربی باید برای آموزش کنترل و فرونشاندن خشم و بهره گیری از آن در جهت پیشرفت و رشدنونهالان برنامه ریزی مناسبی داشته و با ایجاد پایه های رفتاری و اخلاقی مناسب مسیری مطمئن را برای آینده آنها طراحی نماید تا کمترین آسیب متوجه شان گردد.
البته شاید بارها شنیده و یا تجربه نموده باشید که برخی ورزشکاران به علت ناهنجاریهای دوران نونهالی ، یا از محیط ورزش خارج گردیده ویا کمترین سود را از آن برده اند .
برخی نونهالان با برخورد با دیگران و جریحه دار نمودن احساسات آنها و یا با بیان جملات نادرست ونیز با قهر، باعث تسکین خشم خود می شوند که مربی باید از راهکارها و ترفند های گوناگون و صحیح در مهار و کنترل این گونه رفتارها برآید .

ترس در سنین پایه:
آنچه با سلامت، احساس امنیت و شکوفایی عقلانی نونهالان تناسب داشته و تغییر پذیر می باشد مقوله ایست به نام ترس.
ترس با وابستگی نونهالان به غیر خود تشدید یافته و باعث می شود تا به مهارت کافی در انجام فعالیتها نرسند بنابراین آموزش این موضوع که باید میانه روی و احتیاط در مقابل شنیده ها و دیده ها و یا تجربیات مختلف در حد اعتدال در آنها به وجود آید بسیار با اهمیت خواهد بود.
ترس نامتعارف باعث عدم رشد و بالعکس ترسیدن از تمامی مواردی که الحق والانصاف معقول است ابزاریست بسیار مفید که باعث پیروزی و شکوفایی رشد نونهالان خواهد گشت.
بنابراین کوشش در راستای نترسیدن از آنچه که باعث پیروزی و موفقیت است باید لحظه به لحظه در آنها تقویت کردد.
حسادت در نونهالان به شرایط زمان و مکان آنها بستگی داشته و از توجه به دیگران و یا عدم توجه به فعالیتهای یک نونهال به وجود می آید.
توجه دقیق و صادقانه به صورتی که برای نونهالی که از ابزار حسادت سود می برد کاملاً باید قابل لمس باشد و بتواند راهکاری برای برطرف ساختن حسادت در آنها باشد.
در زمان تمرین باید ضمن کنترل اوضاع، ارتباط نونهالان را با یکدیگر به صورت آزادانه وبا کمترین تفاوت هدایت نمود.
توجه به یک نونهال باید از طریق خود نونهال احساس شود نه از طریق رفتار های مربی، البته باید متذکر شد که کم توجهی به نونهالان نیز حس گوشه گیری و یا لج بازی را در آنان پدیدار خواهد نمود.
داشتن یک احساس قلبی از تفاوت معقول یک نونهال با نونهال دیگر که توسط خودش صورت بپذیرد، می تواند حس رقابت و مسئولیت پذیری را در وی توسعه بخشیده و رشد و پیشرفت خود را کنترل نماید. خلاقیت مهمترین ویژگی یک نونهال برای جلب توجه و رضایت مندی از رفتارهای وی است که با احساس تفاوتها و اختلاف با دیگران و برانگیختگی مدیریت فردی روز به روز پر رنگ تر خواهد شد .
عدم توجه به ورزشکاران در سنین پایین باعث بی نظمی های فراوان جسمانی و روحانی او خواهد گشت و افراط در آن نیز عوافب خوبی را در پی نخواهد داشت.
مربی می تواند با شناخت ارزشهای بنیادین نونهالان و استفاده ار علم رفتار شناسی و شناخت شخصیت نونهالان و نیز با برخوردهای مناسب و هدفمند ، باعث شکوفایی استعدادهای آنها شود.
آن دسته از فعالیتهایی که نونهالان را برای پذیرش تغییر در محیط های گوناگون آماده می نماید، آمادگی جسمانی در نونهالان نامیده می شود که با رعایت اصول آماده سازی به حفظ تعادل روحی و شادابی در خود خواهند کوشید.
مربیان محترم در این رده سنی می دانند که رشد جسمانی نونهالان نسبت به قبل کندتر، فعالیتهایشان دقیقتر وقدرت بدنی آنها نیز به واسطه رشد عصبی و عضلانی بیشتر است و بسیار علاقه مند هستند تا فعالیتهایشان را به خوبی انجام دهند.
نونهالان دراین دوره علت به وجود آمدن یک رخ داد را بهتر از قبل درک نموده و منطق در انجام فنون و فعالیتهای جسمانی را می شناسند. به همین دلیل است که می توانند مجموعه فعالیتهایشان را به طور آگاهانه پیش بینی و به خوبی تکرار نمایند.
به منظور هماهنگی و بهینه سازی در رشد همه جانبه نونهالان و نیز به جهت مقابله با تداخل روشهای تربیتی آنها در محیط منزل و باشگاه، مربیان و والدین نقشی انکار ناپذیر خواهند داشت.
همانگونه که می دانید نونهالان با هویت های مشترک در گروه های متفاوت با هم دوست شده و خصوصیات رفتاری یکدیگر را تقویت می نمایند. نونهالانی که از هویتی موفق بهره می برند علاوه بر اینکه دیگران را دوست می دارند، دیگران نیز آنها را دوست خواهند داشت که این امر باعث افزایش اعتماد به نفس در آنها خواهد گشت.
شناخت ماهیت درونی یک نونهال یک نیاز روانی است که در ارتباط با دیگران توسعه می یابد لذا در این راستا می بایست آموزش در مسیری طراحی گردد که به پذیرفتن مسئولیت و واقعیت منتج شده و تجزیه و تحلیل درست یا غلط بودن رفتار ها مورد ارزیابی نونهالان قرارگیرد.
یکی دیگر از مسایل مهم تربیتی که در اصول تربیت اخلاقی نونهالان مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد تربیت جنسی آنها است که گمان می رود این مسایل نباید در این رده سنی مورد ارزیابی قرار گیرد در حالی که برنامه ریزی جهت قرار گرفتن یک فرد در کانال هدایت شونده تربیت جنسی به صورت آگاهانه ، نونهال را از عواقب ناگوار و نا آگاهانه در رده های سنی بالاتر به دور خواهد داشت.
دانستن این که نونهالان از کدام فعالیتهای جسمی و فکری رضایت مندی بیشتر دارند می تواند گامی موثر در جهت جلوگیری از لغزش های آنها باشد.
آن دسته از نونهالانی که به محیط باشگاه و خانواده وابستگی بیشتر دارند و مربی، دوستان و والدینشان دچار انحرافات اخلاقی کمتری هستند، از امنیت بیشتری در این خصوص برخوردار هستند.
برای جلوگیری از به وجود آمدن انحرافات اخلاقی در نونهالان و یا شروع عادتهای بد و مرتبط به مسایل جنسی آنها مربی باید از لحاظ روانی رابطه نزدیکتری با نونهالان ایجاد نماید تا با مشاهده دقیق به حالتهای روانی نونهالان آنها را در مسیر کنجکاوی هایشان به درستی هدایت نماید.
اصولا نونهالان برای جلب نظر مربیان، به گونه ای عمل می نمایند که بیش از پیش با مربیان خود هماهنگ شوند. لذا توجه به علاقه مند شدن نونهالان به مربیان خود می توان باعث شود که نونهالان به رفتارها و سخنان پند آمیز مربیان واکنش بهتر و موثرتری نشان دهند.
تعامل مربیان با خانواده های ورزشکاران پاسخ بسیاری از سوالات مبهم در خصوص مسایل تربیت جنسی نونهالان را در بر می گیرد.
در نظر گرفتن شرایط جسانی و روحانی بسیار متفاوت نونهالان در یک کلاس تمرین بسیار حایض اهمیت بوده که در این راستا آنچه که می تواند باعث رشد و یا اصلاح عادتهای رفتاری یک ورزشکار نونهال گردد شناخت تفاوتهای فردی نونهالان، چگونگی بروز آسیب ها – تجریه و تحلیل رفتارها – یافتن راهکار مناسب و بکار گیری صحیح آن راهکار در زمان و مکان موثر با جدیت و حس مسئولیت پذیری می باشد.
نقش مربیان در باشگاه ها تنها به عنوان یک مربی در ارائه فنون و مسائل مرتبط با اصل تمرینات اختصاصی و مدیریت کلاس در آن رشته ورزشی می باشد.
با دانستن این موضوع که مربیان در رابطه با برخی موارد مرتبط به ورزش اختصاصی خود به عنوان مشاور و راهنما عمل می نمایند خواه ناخواه بسیاری از مشکلات مدیریتی در محیط تمرین و نیز موارد هدایتی، کنترلی در مسیر قهرمانی جای خود را به فرایند های جهشی در توسعه فاکتورهای قهرمانی خواهد داد.
در برخی از موارد بهتر است که مربیان بدانند متخصصین در امر روانشناسی ورزشی میتوانند کمکهای شایانی در راستای شکوفایی و رساندن نونهالان به قله های افتخار بنمایند.
اصولا نونهالان دارای ضمیری به دور از انحراف می باشند. لذا باید آنها را به روشی که افکار منفی در آنها از بین برود راهنمایی کرد. نونهالان به توجه دیگران به خود نیازمند هستند تا بتوانند خود را به اثبات رسانده و توانایی های خود را به منصه ظهور برسانند و اگر هدف برآورده کردن نیازهای انسانی و معقول نونهالان باشد به طور قطع مربی می تواند رفتارهای شایسته و متناسب با آنها را سرلوحه کار خود قرار دهد.
تنبیه های بی مورد علاوه بر کاهش قدرت تصمیم گیری های صحیح یک مربی، ارتباط میان مربی و شاگرد را به مخاطره خواهد انداخت . مربی نباید از تنبیه برای رضایت خاطر خود بهره ببرد. لذا دانستن این که تنبیه بی مورد ضمن ایجاد حس دروغ گویی، می تواند باعث ناراحتی های روحی و جسمی گردد بسیار مهم است.
خشم و عصبانیت یک مربی می تواند او را از مرز تعادل خارج نماید . بنابراین افراط و تفریط در تشویق و تنبیه صدمات ناگواری را به همراه خواهد داشت. یکی از موثرترین راه ها برای رسیدن به اهدف و برنامه های تربیتی صحیح، آن است که مربی با کلامی نافذ و شیوا ، و رفتاری منعطف و هدفمند ، در بوجود آوردن پشتوانه ای قوی میان نونهالان، در راستای افزایش اعتماد به نفس آنان کوشش نماید.
برقراری ارتباط با نونهالان در مسیر افکار و درهمان سطحی که وی قرار دارد می تواند نیروی تفکر آنها را گسترش داده و از بروز افکار غلط که از درک اشتباه آنها نشات می گیرد جلوگیری نمود و البته بدیهیست، در فرایند انتقال در محیط آموزش، مربی باید از اختلاف سطوح اقتصادی ، جسمانی ، شخصیتی ، تحصیلی ، هوشی و .. در میان نونهالان آگاه باشد.

عقاید و نظرات دانشمندان و صاحب نظران:
” مزلو ” می گوید: وقتی نیاز ها به طور شایسته ای برآورده نشود در پاسخ ها و واکنش ها نسبت به محرکها یا موقعیت ها ، تاثیر چشمگیری پدید خواهد آمد ، بدان سان که زمینه موثری برای پرخاشگری ، کناره گیری ، دیر آموزی و فرار از محیط آموزش فراهم می گردد.
استنباط ” افلاطون “: به تفاوت استعداد فطری اعتقاد دارد و برای تربیت افراد موثر، ضمن در نظر گرافتن تفاوت های فردی، باید تعلیمات را بر اساس ذوق و سلیقه آنها بنا نهاد. البته درک و احترام به سلیقه شاگردان نباید برنامه های یک مربی را منحرف نماید.
” ژاک ژاک روسو ” در کتاب ” امیل ” می گوید: به تدریج که فهم و درک نونهال رشد می کند ، نیروی طبیعی او ظاهر میگردد ، لذا باید تربیت با این نیرو ها و استعداد ذاتی او سازگار شود.
از بچه ها در هر سن رفتار و کرداری سر میزند که برای آن سن طبیعی بوده و مربی باید از همان رفتار ها برای توسعه هدف مند در امر آموزش بهره لازم را ببرد .
” هنریچ پستالوتزی ” بیان می کند: درامر آموزش باید مطابق رشد کسی که مورد آموزش قرار می گیرد پیش رفت و مراحلی را پیمود که از لحاظ روانشناسی با هم ارتباط داشته باشند.
” هاروکس ” نیز میگوید: نونهالی که پا به عرصه نوجوانی میگذارد ، از نظر بدنی در حال دگرگونی و تحول ، از لحاظ عاطفی نا بالغ ، از نظر تجربه محدود و از دیدگاه فرهنگ تابع محیط است .
نه از مزایای کودکی بهره می برد و نه از امتیازات بزرگسالی ، با وجود اینکه در رویا زندگی میکند با واقعیت روبروست و سرانجام اینکه ” مستی است هوشیار و خوابیده ایست بیدار “

 به قلم استاد فرشاد ورجاوند